Mối liên quan của chiều cao và một số bệnh

Chiều cao là một yếu tố quan trọng của ngoại hình và đặc biệt là có những ảnh hưởng nhất định tới sức khỏe của mỗi người.

1. Khái niệm về chiều cao

Chiều cao người được tính từ lòng bàn chân đến đỉnh đầu khi đứng thẳng. Chiều cao người được đo bằng thước, thường được tính bằng đơn vị xentimét với hệ thống mét, và feet hoặc inch. 

Chiều cao loài người rất khác nhau từ 40cm đến 272cm. Trung bình, đàn ông cao hơn phụ nữ, với mức chênh lệch khoảng 12-14cm. Người phương Tây  thường cao hơn người phương Đông.

Theo thống kê của Viện dinh dưỡng quốc gia Việt Nam, chiều cao trung bình của người Việt Nam là 168cm với nam và 156cm với nữ. Đây là chiều cao thuộc nhóm quốc gia có chiều cao trung bình thấp nhất thế giới.

Trong quan niệm thẩm mỹ ở Việt Nam, khi chiều cao từ 180cm với nam và 170cm với nữ sẽ được coi là cao. Dưới 165cm ở nam và 155cm ở nữ sẽ được coi là thấp. Khoảng nằm ở giữa còn lại sẽ là mức trung bình.

Tại Hoa Kỳ, chiều cao trung bình của nam giới là khoảng 175cm, còn đối với phụ nữ là khoảng 163cm. Người có chiều cao cao hơn hay thấp hơn mức trung bình đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng do ngoại hình mang lại. Chiều cao cũng có liên quan tới sức khỏe, bởi tuy không trực tiếp hình thành nên các vấn đề sức khỏe, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy chiều cao có thể phản ánh mức độ nguy cơ đối với một số vấn đề bệnh lý nhất định.

2. Mối liên quan giữa chiều cao và một số bệnh

2.1. Mối liên quan với bệnh tiểu đường

Chiều dài của chân có thể có mối liên hệ với nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Dựa trên dữ liệu nghiên cứu 5 năm của hơn 6.000 người trưởng thành, các nhà khoa học cho rằng những người cao hơn sẽ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2 thấp hơn.

Hiện nay người ta vẫn chưa rõ tại sao hai yếu tố này lại có liên quan với nhau, nhưng một giả thuyết được đưa ra là chiều cao thấp có thể là dấu hiệu của tình trạng kém dinh dưỡng hoặc vấn đề chuyển hóa nào đó khi mang thai hoặc trong thời kỳ sau sinh đến 13 tuổi.

2.2. Mối liên quan với ung thư

Một số nghiên cứu cho thấy chiều cao dưới mức trung bình có thể đồng nghĩa với việc làm giảm khả năng xuất hiện của một số loại ung thư. Ví dụ như một nghiên cứu thực hiện trên hơn 100.000 phụ nữ ở châu Âu và Bắc Mỹ cho thấy những phụ nữ có chiều cao thấp hơn thì khả năng mắc ung thư buồng trứng cũng thấp hơn.

Một nghiên cứu khác trên hơn 9.000 nam giới Vương quốc Anh trong độ tuổi từ 50 tới 69 cho thấy những người có chiều cao thấp hơn thì nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cũng thấp hơn.

2.3. Mối liên quan với bệnh lý tim mạch

Các nhà khoa học hiện vẫn chưa rõ lý do tại sao, nhưng những người có chiều cao thấp hơn 160cm đối mặt với nguy cơ xuất hiện bệnh lý mạch vành cao hơn 50% so với những người cao từ 173cm trở lên.

Nguyên nhân, theo giả thiết, rất có thể do tình trạng dinh dưỡng kém hoặc nhiễm trùng xảy ra trước khi chào đời hoặc trong thời thơ ấu, khiến sự phát triển bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó yếu tố di truyền có thể đóng vai trò đối với cả chiều cao và cả nguy cơ xảy ra bệnh lý tim mạch trong suốt cuộc đời.

2.4. Mối liên quan với đột quỵ

Đột quỵ xảy ra khi dòng máu tới một khu vực não nhất định bị sụt giảm đột ngột. Những người càng cao thì càng ít bị đột quỵ, và điều này đặc biệt đúng khi những người này có cân nặng hợp lý. Dinh dưỡng và các vấn đề liên quan tới sức khỏe khác trong thời thơ ấu mà ảnh hưởng tới chiều cao có thể là một lý do giải thích cho hiện tượng này.

2.5. Mối liên quan với đông máu lòng mạch

Đông máu trong lòng mạch là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt là khi cục máu đông hình thành trong mạch máu lớn hoặc di chuyển tới phổi, não. Hiện chưa xác định được lí do rõ ràng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng chiều cao càng thấp thì khả năng xuất hiện đông máu trong lòng mạch càng giảm. Những người có chiều cao từ 152cm trở xuống là những người có nguy cơ mắc đông máu trong lòng mạch thấp nhất.

2.6. Mối liên quan với bệnh Alzheimer

Càng cao sẽ càng có lợi đối với bệnh sa sút trí tuệ, đặc biệt là nam giới. Một nghiên cứu trên hơn 500 người cho thấy nam giới cao từ 180cm trở lên có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer thấp hơn 60% so với những người chỉ cao từ  170cm trở xuống. Phụ nữ càng cao thì cũng có thể càng ít khả năng mắc bệnh, tuy nhiên mối liên quan giữa Alzheimer và chiều cao ở phụ nữ không mạnh như ở nam giới.

2.7. Mối liên quan với thai kỳ

Những phụ nữ cao dễ có thai kỳ dài hơn so với những phụ nữ thấp hơn. Trong một nghiên cứu, những thai phụ có chiều cao từ 152cm trở xuống thường chuyển dạ trước khi đủ tháng nhiều hơn so với những thai phụ có chiều cao từ 173cm trở lên, và giữa hai thai phụ thì cứ chênh nhau mỗi 1cm chiều cao thì thai phụ thấp hơn sẽ chuyển dạ sớm hơn với thời gian tương ứng là 1/5 ngày (4,8 tiếng). Nguyên nhân thực sự của hiện tượng này chưa rõ, tuy nhiên nó có thể liên quan tới kích thước của một số bộ phận cơ thể nhất định, chẳng hạn như khung chậu hay cổ tử cung.

2.8. Mối liên quan với vấn đề rụng tóc

Một nghiên cứu đối với hơn 22.000 nam giới ở bảy đất nước khác nhau chỉ ra rằng những nam giới có chiều cao thấp hơn đối mặt với nguy cơ bị hói cao hơn. Các nhà nghiên cứu đã tìm kiếm sự thay đổi ở những gen nhất định có khả năng làm tăng nguy cơ xảy ra sự rụng tóc sớm, và cuối cùng họ đã tìm ra bốn gen có mối liên quan giữa hói đầu ở nam giới và tính trạng chiều cao.

2.9. Mối liên quan với tuổi thọ và bệnh mạn tính

Một số nghiên cứu trong nhiều năm đã cho thấy những người thấp có xu hướng sống thọ hơn một chút so với những người cao. Người thấp cũng ít bị mắc những căn bệnh mạn tính hơn khi già đi. Nguyên nhân của hiện tượng này vẫn đang được tìm hiểu, nhưng những khía cạnh được quan tâm nhiều nhất là những tổn thương ảnh hưởng tới tế bào theo thời gian, nồng độ của một số nội tiết tố và kích thước của một số nội tạng, chẳng hạn như não bộ, gan và thận.

2.10. Mối liên quan với sự nhạy cảm về nhiệt độ

Những người có chiều cao thấp ít bị ảnh hưởng bởi tình trạng quá nhiệt (say nắng, say nóng và mức độ nặng hơn là sốc nhiệt) hơn so với những người cao hơn. Nguyên nhân chủ yếu của hiện tượng này là do những người cao hơn, và thường nặng hơn, sẽ sản sinh ra nhiều nhiệt cơ thể hơn, và khi tốc độ nhiệt sinh ra nhanh hơn tốc độ thoát nhiệt, như trong trường hợp tập luyện cường độ nặng, làm việc trong điều kiện nóng bức (hầm lò, phòng kín) thì tình trạng quá nhiệt hoặc sốc nhiệt sẽ xảy ra. Tuy nhiên vấn đề này có hai mặt, đó là trong thời tiết giá lạnh thì người cao hơn sẽ cảm thấy ấm hơn so với những người thấp, với lý do tương tự.

2.11. Mối liên quan với các vấn đề ở lưng dưới và đùi

Những người có chiều cao thấp thường ít bị đau lưng dưới hoặc gãy xương đùi hơn so với những người cao hơn. Một lí do hợp lí để giải thích hiện tượng gãy xương đùi là những người cao hơn sẽ có trọng tâm ở cao hơn, do đó khả năng gãy xương đùi sẽ lớn hơn.

Tác giả bài viết:
TS. Nguyễn Triệu Vân
Bác sĩ cao cấp, cố vấn chuyên môn của Napharco.

CÔNG TY TNHH DƯỢC PHẨM NAPHARCO
Địa chỉ: Đường D1, Khu công nghiệp Yên Mỹ II, Thị trấn Yên Mỹ, Huyện Yên Mỹ, Tỉnh Hưng Yên
Điện thoại: 02213.766.338
Hotline: 0916.213.968
Mail: napharcopharma.corp@gmail.com